Complementaire zorg is een vorm van zorgverlening dat complementair dient naast de reguliere zorg. Dit houdt in dat het een aanvullende vorm van zorg is. Deze zorg staat daarmee los van de medische behandelingen die iemand al ontvangt en heeft in geen enkel opzicht om de standaardbehandeling te vervangen. Bij complementaire zorg wordt er uitgegaan van een holistische benadering en wordt er verder gekeken dan alleen de ziekte die iemand heeft. Er wordt gekeken naar alle aspecten van het leven die invloed hebben op een patiënt. Complementaire zorg wordt nog voornamelijk toegepast als patiënten zelf met het initiatief komen hiervoor. Echter zijn er steeds meer ziekenhuizen en zorginstellingen die complementaire aanbieden naast de reguliere behandeling. Dit wordt meestal aangeboden als steun bij de behandeling om symptomen en nevenwerkingen zoals pijn, angst en onrust te verminderen.
Complementaire zorg voor ouderen
Complementaire zorg wordt voornamelijk veel gebruikt in de ouderenzorg bij mensen met dementie. Ook in de palliatieve fase kan complementaire zorg een grote rol spelen in het optimaliseren van de kwaliteit van leven. Door verslechtering van cognitieve functies is het vaak lastiger om met dementerende mensen verbaal te communiceren. In die gevallen helpt complementaire zorg in de vorm van massages en andere fysieke aanrakingen met een dement persoon te spreken. Een fijne, liefdevolle aanraking kan er bij dementerende personen voor zorgen dat zij ontspannen en tot rust komen. Zo zijn er nog meer manieren waarop complementaire zorg dient als prikkeling van de zintuigen bij dementerende ouderen. Ook al kan het proces van dementeren niet worden gestopt, kan het enorm betekenisvol zijn om de zintuigen op prettige manieren te prikkelen. Naast fysieke aanrakingen, kan dit ook door middel van muziek, aroma en licht. Snoezelen is een manier waarop zintuigstimulering kan worden ingezet om bepaalde emoties te uiten en contact te leggen. Een snoezelruimte is hiervoor bij uitstek een goed hulpmiddel in het verlenen van complementaire zorg.
Voorbeelden van complementaire zorg
Net zoals bij snoezelen gaat complementaire zorg uit van een meer holistische benadering. Er wordt gekeken naar het hele mens, buiten de ziekte om. Voorbeelden hiervan zijn massages, aromatherapie, visuele therapie, het luisteren naar muziek, yoga en bewegingsprogramma’s. Afhankelijk van de wensen van de persoon wordt complementaire zorg ingezet om bepaalde problemen tijdens de behandeling te verhelpen. Voorbeelden van problemen die getracht worden te behandelen zijn:
- Chronische pijn
- Veel last van stress
- Angst
- Slaapproblemen
- Vermoeidheid
- Sociaal geïsoleerd
- Communicatie problemen
- Weinig beweging
Uiteindelijk is complementaire zorg een manier een patiënt te kalmeren, ontspanning te bieden en de kwaliteit van leven zo veel als mogelijk te verhogen. Als iemand met dementie zich beter voelt in het dagelijks leven, heeft dit ook weer effect op hoe deze persoon zich gedraagt. Als een persoon met dementie agressie of apathisch gedrag vertoont kan complementaire zorg samen met andere vormen van belevingsgerichte zorg hier op inspelen. Zo wordt complementaire zorg ook als een psychosociale interventie gezien, wat het werk van zorgverleners ook weer prettiger maakt.