Inhoud
- Wat is een snoezelruimte?
- Het doel van een snoezelruimte
- De voordelen van een snoezelruimte
- Wat kun je doen in een snoezelruimte?
- Het realiseren van jouw snoezelruimte
Wat is een snoezelruimte?
Een snoezelruimte is een ruimte die speciaal is ontworpen om de zintuigen van mensen te stimuleren. Dit betekent dat de ruimte is ingericht met bepaalde stimuli die de zintuigen prikkelen. Er zijn verschillende prikkels die je in een snoezelruimte kunt ervaren, variërend van stimulerende prikkels tot rustgevende prikkels. Welke prikkels er van toepassing zijn hangt af van het doel waarmee je gaat snoezelen en de materialen die aanwezig zijn in de snoezelruimte.
De inrichting van de snoezelruimte en de gebruikte materialen hebben een grote invloed op het snoezelen. Deze zijn bepalend in welke prikkels er worden ervaren. Daarnaast zijn er tal van andere factoren die de ervaring in de snoezelruimte beïnvloeden. Dit zijn onder andere de volgende:
- Interactie tussen de mensen in de snoezelruimte
- Communicatie tussen de mensen in de snoezelruimte
- Het onderlinge vertrouwen tussen de mensen in de snoezelruimte
- De ervaren vrijheid in de snoezelruimte
- Tijdsduur in de snoezelruimte
- De stemming van de mensen als zij de snoezelruimte bezoeken
- Het aantal mensen in de snoezelruimte
- Het klimaat in de snoezelruimte (geur, kleur en geluid)
Het doel van een snoezelruimte
Je vraagt je misschien af: waarom zijn snoezelruimtes in het leven geroepen? Een goede vraag en we je leggen graag uit waarom. In principe is een snoezelruimte een gecontroleerde omgeving waarin bezoekers worden blootgesteld aan een specifieke selectie zintuigelijke prikkels. Doordat een snoezelruimte afgedekt is, kun je uitsluitend ervaren wat er in deze ruimte gebeurt. Er ontstaat hierdoor controle over de ervaring van de bezoekers, een controle die je in de vrije buitenwereld niet hebt.
Het idee van een snoezelruimte is in de jaren 70 ontwikkeld door twee Nederlanders: Ad Verheul en Jan Hulsegge. Deze mannen waren werkzaam bij zorginstelling ‘De Hartenberg’ en begonnen een experiment onder de cliënten waar zij mee werkten tijdens een zomerkamp. In dit experiment combineerden zij verschillende zintuigelijke ervaringen, zoals licht, geur en geluid, in een ontspannen ruimte. Het bleek dat dit een positieve werking had op de personen in deze ruimte. Zij leken namelijk meer ontspanning en plezier te hebben. Op deze manier is vervolgens het hele concept van snoezelen tot stand gekomen en worden snoezelruimtes vandaag de dag over de hele wereld gebruikt. Ziekenhuizen, zorggroepen, woonvoorzieningen, scholen en verschillende andere instanties gebruiken snoezelruimtes nu ten behoeve van hun cliënten en patiënten.
De voordelen van een snoezelruimte
Dat snoezelruimtes zo populair zijn binnen bovengenoemde instanties is geen toeval. Snoezelen in een daarvoor bestemde snoezelruimte levert namelijk verschillende voordelen met zich mee, die het algehele welzijn van mensen verbeterd. Er zijn verschillende doelgroepen van snoezelen en ieder mens kan andere voordelen ervaren tijdens en na het bezoeken van een snoezelruimte.
Een onderzoek van Gemma Testerink, ergotherapeut bij ‘s Heeren Loo, toont bijvoorbeeld verschillende positieve effecten aan van snoezelen bij mensen met een (zeer) ernstige meervoudige verstandelijke beperking. De voordelen van snoezelen die uit haar onderzoek naar voren komen zijn de volgende.
- Cognitief functioneren: hiermee wordt bedoeld de mate van concentratie, aandacht en algehele cognitieve status.
- Adaptief gedrag: hiermee wordt bedoeld vaardigheden, communicatie en algehele adaptieve vaardigheden.
- Mentale gezondheid: hiermee wordt bedoeld de mate van ontspanning, de stemming, welzijn en algeheel gedrag.
- Fysieke gezondheid: hiermee wordt bedoeld pijn, spanning in het lichaam (spasme), het ervaren van het eigen lichaam, verandering in lichaamshouding, beweging en medicatie.
- Participatie: hiermee wordt bedoeld de mate van actieve ervaringen, sociaal contact, betrokkenheid en mate van zelf regulering.
- Kwaliteit van de relatie tussen de client en verzorger.
Dit zijn voordelen die wetenschappelijk bewezen zijn voor mensen met (Z)EVMB. Deze voordelen hebben overlap met andere doelgroepen, waaronder mensen met autisme, dementie en andere cognitieve beperkingen. De exacte effecten kunnen echter per doelgroep en zelfs per persoon verschillen. Het gebruik van een snoezelruimte kan daarom worden ingezet voor verschillende behoeften van cliënten, doordat snoezelen op verschillende manieren kan bijdragen aan een algeheel verbeterd welzijn. Uiteindelijk is het verbeteren van het algehele welzijn altijd het doel en biedt snoezelen meerdere wegen om dit te bereiken.
Wat kun je doen in een snoezelruimte?
Zoals al eerder genoemd heeft een snoezelruimte het doel om zintuigen te prikkelen aan de hand van de stimuli die in de ruimte aanwezig zijn. Je kunt je voorstellen dat er daarom veel te doen is in een snoezelruimte, voor elk wat wils. Om een beter beeld te krijgen wat er nou precies gedaan wordt in een snoezelruimte, kunnen we dit onderverdelen in twee verschillende doelen met daarbij horende activiteiten en stimuli in de snoezelruimte.
1. Snuffelen
Doel: ontdekken
Manier van snoezelen: stimulering, snoezelen wordt ingezet om actief met de omgeving bezig te zijn en op te gaan in alle mogelijkheden tot stimulering van de zintuigen. Door het opzoeken van interactie met licht, geluid en materialen in de ruimte worden de zintuigen geprikkeld.
Reden: snuffelen is een manier van snoezelen die gebruikt kan worden om een persoon meer te stimuleren in zijn gedrag, communicatie en interactie met de omgeving.
2. Doezelen
Doel: ontspanning
Manier van snoezelen: ontprikkelen, een moment van rust ervaren door middel van zachte muziek, rustige lichtbewegingen en comfortabele voorwerpen. Men zit of ligt in de snoezelruimte op een mat, stoel of bed voor totale overgave. Het uitgangspunt is dat er totale overgave is voor wat er zich afspeelt in de snoezelruimte.
Reden: doezelen wordt ingezet als iemand moeite heeft met het verwerken van de prikkels waar de persoon aan is blootgesteld. Deze vorm van snoezelen wordt veelal ingezet om een “rustmoment” in te bouwen gedurende de dag of aan het eind van de dag.
Snoezelen is niet zwart-wit
‘Snuffelen’ en ‘doezelen’ vormen samen het woord ‘snoezelen’, waarmee deze twee manieren om te snoezelen het meest bekend zijn. De activiteit van snoezelen beperkt zich echter niet tot deze twee categorieën. Sterker nog, in feite is elke snoezel ervaring anders omdat deze volledig persoonlijk zijn. Het principe van snuffelen of doezelen kan als richtlijn worden gebruikt, maar in de praktijk zal elk moment in de snoezelruimte anders zijn doordat de reacties en ervaringen zullen verschillen. Dit benadrukt dat snoezelen in essentie een persoonlijke ervaring is met interactie en verbinding. Een succesvolle snoezelruimte nodigt de gebruikers uit om de ervaring zelf aan te gaan en in te vullen. Naast de inrichting van de snoezelruimte is het daarom heel belangrijk dat de mensen in de snoezelruimte goed naar elkaar luisteren. De inzet van zintuigelijke prikkels moet volledig worden afgestemd op de behoeften van de client zodat elke ervaring opnieuw een positief effect heeft.
Het realiseren van jouw snoezelruimte
Je wil nu vast graag aan de slag met snoezelen en de positieve effecten ervan zien. Wellicht ben je nog sceptisch of een snoezelruimte ook in jouw situatie werkt en ook jouw cliënten helpt. We helpen je graag en doen er graag alles aan om je twijfel weg te nemen zodat je zo snel als mogelijk kunt genieten van jouw snoezelruimte. Er zijn in principe drie manieren waarop je een snoezelruimte kunt gebruiken:
1. Een snoezelruimte bezoeken
In Nederland, België en zelfs daarbuiten zijn er verschillende snoezelruimtes die bezocht kunnen worden. Een overzicht van de beste snoezelruimtes in Nederland en België kan je helpen om een snoezelruimte bij jou in de buurt te vinden. Deze optie is enorm handig als je sporadisch wil snoezelen en je individueel of met een grotere groep hiervoor bereid bent om erop uit te gaan.
2. Een snoezelruimte laten maken
Er zijn verschillende bedrijven die een complete snoezelruimte voor je kunnen bouwen. Dit is natuurlijk ideaal, omdat snoezelen een dagelijkse activiteit kan worden in de directe omgeving van jouw organisatie. We vertellen je graag meer over de verschillende opties die er zijn, wat de kosten hiervoor zijn en hoe een dergelijk project in elkaar steekt. Vanzelfsprekend gaat deze optie gepaard met een flinke investering. Subsidies en giften zijn vrijwel altijd noodzakelijk om op deze manier jouw snoezelruimte tot stand te laten komen.
3. Zelf een snoezelruimte inrichten
Een uitgelegen kans om snel en laagdrempelig aan de slag te gaan met snoezelen is door middel van een zelfgemaakte snoezelruimte. In tegenstelling tot het uitbesteden van een project, kun je namelijk met een aantal handige tips zelf al een snoezelruimte maken.
In combinatie met geselecteerde hulpmiddelen kun jij van elke kamer een snoezelruimte maken. Zo geniet je van dezelfde voordelen die een compleet gebouwde snoezelruimte heeft.
De voordelen van jouw eigen snoezelruimte op een rij:
- Een kleine investering: de kosten van een eigen snoezelruimte wegen niet op tegen de investering voor een gebouwde snoezelruimte. Voor slechts €14,95 begin jij al met snoezelen.
- Snel aan de slag: met een paar handige tips maak je letterlijk van elke kamer een snoezelruimte. Je kunt hierdoor direct aan de slag zodra je de benodigde hulpmiddelen in handen hebt.
- Eenvoudig ontdekken dat snoezelen ook voor jou werkt: in het geval snoezelen nieuw voor jou (en je organisatie) is, kun je met een zelfgemaakte snoezelruimte er snel achter komen hoe snoezelen jou en je cliënten helpt.
- Geen (technische) expertise nodig: door de makkelijk te volgen tips en eenvoudig te gebruiken hulpmiddelen kan iedereen beginnen met snoezelen. Expertise voor het installeren van je snoezelruimte en het gebruiken ervan is niet nodig.
- Een snoezelruimte waar je ook wil: zelf een snoezelruimte maken houdt in dat je ook de vrije keuze hebt om de ruimte te kiezen. Dit betekent dat je zelf een slaapkamer, badkamer of andere kamer omtovert tot een snoezelruimte. Jouw snoezelruimte is hierdoor enorm flexibel en zo ook voor meerdere cliënten individueel in te zetten.