ADL staat voor Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen en de mate waarin iemand dit nog zelfstandig kan doen geeft zijn of haar zelfredzaamheid aan. Binnen zorginstellingen worden cliënten gestimuleerd om deze basishandelingen zo lang als mogelijk zelf uit te blijven voeren. Ook bij mantelzorg is het uitgangspunt om de zelfstandigheid waar mogelijk in stand te houden. Dit zorgt ervoor dat een oudere, demente of gehandicapte langer op eigen been kan blijven leven en niet te snel afhankelijk wordt. ADL zorg staat voor de ondersteuning bij deze dagelijkse activiteiten voor mensen die dit niet meer zelfstandig kunnen. ADL activiteiten zijn onder andere:
- Opstaan en naar bed gaan
- Eten en drinken
- Wassen en aankleden
- Schoonmaken en huishouden
- Boodschappen doen
- Naar het toilet gaan
- Bewegen
- Praten en luisteren
- Ontspanning en activiteiten
- Sociale contacten onderhouden
ADL zorg bij dementie
Tijdens het uitvoeren van ADL activiteiten kunnen personen met dementie onbegrepen gedrag vertonen in de vorm van agressie of juist heel erg apathisch gedrag. Dit zorgt voor veel onrust en heeft ook negatieve gevolgen voor de mensen in de directe omgeving. Een reden waarom demente personen zoveel moeite hebben met hun algemene dagelijkse verrichtingen is omdat zij de structuur en volgorde van hun dag niet goed meer kunnen onthouden. Bij het uitvoeren van de meest simpele basisactiviteiten is deze volgorde echter wel van groot belang. Doordat zij dit niet meer weten komen zij dus al heel gauw in de knoop tijdens het aankleden wanneer zij niet meer weten of ze eerst hun onderbroek of broek aan moeten doen. Het deel van onze hersenen dat deze onbewuste handelingen aanstuurt is dermate beperkt bij dementie dat zij hier hulp bij nodig hebben. Als verzorgers moeten wij geduldig zijn en hier begrip voor opbrengen. We moeten ze extra ondersteuning bieden bij activiteiten die in onze ogen ontzettend vanzelfsprekend en simpel zijn. Een aantal tips om ADL zorg te verlenen bij dementie zijn de volgende:
- Kijken naar wat iemand wel nog zelf kan doen
De eerste stap in het bieden van de juiste ADL zorg bij dementie is het kijken naar wat de persoon wel nog kan. Zorg is een kwestie van maatwerk en dat geldt ook bij ADL zorg. Door dit als startpunt te nemen kom je erachter dat niet overal hulp bij nodig is en de persoon bijvoorbeeld wel gewoon zelf zijn brood kan smeren. Door deze zelfstandigheid te stimuleren wordt de zelfredzaamheid in zekere mate ook behouden.
- Maak gebruik van vaste rituelen
Ons brein houdt van voorspelbaarheid en rituelen waar we ons aan vast kunnen houden. Dit is bij demente personen des te belangrijker. Het maken van vaste rituelen om op te staan of te wassen kunnen helpen om een structuur aan te brengen dat makkelijker onthouden kan worden.
- Duik in de rol als coach
In plaats van alles uit handen te willen nemen en vol in te zetten op verzorgen, is het bij ADL zorg verstandig om niet alles voor te doen. Soms moet je even je handen op je rug houden en als coach aanwijzingen geven hoe iets gedaan moet worden. Het uitgangspunt is altijd om zelfstandigheid te stimuleren, al helemaal bij de meest basishandelingen zoals ADL.