Dementie zorgt ervoor dat de hersenfunctionaliteit wordt aangetast, waardoor verschillende beperkingen ontstaan in het gedrag en het dagelijks leven. Dit geldt ook voor de slaapgewoontes van iemand met dementie. Dementie veroorzaakt nachtelijke onrust, maar slecht slapen kan de gevolgen van dementie ook verergeren. Het is daarom goed voor mensen met dementie om goed te slapen en uitgerust een dag te beginnen.
Slaapproblemen herkennen bij dementie
Het is niet altijd even gemakkelijk om slaapproblemen te herkennen bij een dementerend persoon. Voor deze persoon kan het moeilijk zijn om dit zelf te benoemen en dus moet je letten op bepaalde signalen. Zo zijn er meerdere symptomen waaraan je nachtelijke onrust kunt herkennen:
- Rusteloosheid in de nacht.
Een persoon die slecht slaapt is ‘s nachts vaak wakker. Dit zorgt ervoor dat deze persoon vaak uit bed gaat en in bed ook veel beweegt. Rusteloosheid kan er ook voor zorgen dat je lang wakker ligt voordat je in slaapt valt.
- Het verschil tussen dag en nacht niet goed herkennen.
Een teken van nachtelijke onrust is het niet goed kunnen herkennen van dag en nacht. Dit uit zich bijvoorbeeld in een dement persoon die overdag rondloopt in zijn pyjama. Overdag slapen is ook een teken van een verstoord nacht-/dagritme en is een oorzaak van slecht slapen. Hierover later meer.
- Vroeg en verward wakker worden
Als iemand met dementie extreem vroeg wakker wordt en daarnaast ook verward overkomt kan het een teken zijn van slechte slaap. Intense dromen en daardoor niet meer weten waar je bent is ook typisch een teken van slaapproblemen bij dementie.
Hoe ontstaan slaapproblemen bij dementie?
Slecht slapen kan een negatief effect hebben op de gedragsproblemen bij dementie, maar dementie kan ook de oorzaak zijn van de slaapproblemen. Zo is het een vicieuze cirkel waar een persoon met dementie moeilijk uit kan komen. Hulp van een zorgprofessional of naaste is daarom enorm gewenst. Er zijn een aantal specifieke oorzaken die bij dementerende personen veel voorkomen en zorgen voor nachtelijke onrust.
- Veel slapen overdag
Door weinig prikkels slapen dementerende personen vaak ook overdag. Hierdoor zijn ze in de avond minder moe en slapen ze slecht. Doordat ze slecht slapen zijn ze overdag weer vermoeider en zo gaat dit door. Niet slapen overdag zou dus al een groot verschil kunnen maken.
- Een slechte reactie op medicijngebruik
Het kan voorkomen dat een persoon met dementie slecht reageert op de inname van medicijnen. Na het gebruik van medicijnen kan de persoon vermoeid raken en daardoor in slaap vallen. Medicijnen die overdag worden genomen kunnen hierdoor zorgen voor vermoeidheid.
- Te weinig activiteit overdag
Dementerende personen die niet veel doen en worden uitgedaagd, hebben overdag soms te weinig activiteit. Dit kan resulteren in weinig beweging en blootstelling aan licht. Dit zorgt voor minder fysieke en mentale vermoeidheid, waardoor iemand ‘s nachts ook minder slaap nodig heeft.
Hoe kunnen slaapproblemen worden verholpen?
Het is belangrijk dat slaapproblemen bij dementie worden opgemerkt en dat er wat aan wordt gedaan. Slecht slapen zorgt namelijk voor een verdere eiwitstapeling en kan de negatieve gevolgen van dementie verergeren. Allereerst is het belangrijk dat er wordt gewerkt aan het zogeheten circadiaans ritme. Dit is het dag-/nachtritme waar dementerende personen vaak veel moeite mee hebben. Door hun mentale gesteldheid wordt het verschil tussen dag en nacht steeds minder duidelijk. In plaats van gelijk naar medicijnen te grijpen zou dit als eerst moeten worden aangepakt. Hieronder enkele tips om dit te doen:
- Zorg voor voldoende activiteit overdag.
Een goede nachtrust begint bij het moment dat je wakker wordt. Dit houdt dat overdag en vooral aan het begin van de dag, genoeg activiteit moet zijn om aan het lichaam te laten weten dat de dag is begonnen. Dit houdt in: genoeg beweging, blootstelling aan licht en het prikkelen van de zintuigen op elke andere manier. Activiteit in de breedste zin van het woord is belangrijk om het circadiaans ritme vanaf het begin van de dag het juiste zetje te geven.
- Zorg voor voldoende ontspanning voor het slapen.
Waarbij het begin van de dag in het teken staat van activiteit, moet het einde van de dag in het teken staan van ontspanning. Een moment van rust is belangrijk, met niet te veel stimulerende prikkels. Muziek en het selectief ontspannen van de zintuigen is hiervoor een hele geschikte manier. Je zou kunnen snoezelen, waarin je op een rustige manier de zintuigen tot rust laat komen in een snoezelruimte. Het gebruik van ontspannen muziek en warm gekleurde lichten zijn hier uitermate geschikt voor.
- Breng routine aan
Onze hersenen vinden het geweldig als er routine is in ons leven. Dit houdt in: vaste tijdstippen waarop we opstaan en vaste tijden dat we naar bed gaan. Dit ritme zorgt ervoor dat ons lichaam hieraan gewend raakt en ons een handje helpt in het wakker worden en slapen gaan. Dit geldt ook voor voor de stimulerende en ontspannende activiteiten die we aanbrengen in ons leven. Zorg ervoor dat een persoon met dementie routinematig beweegt overdag en ontspant door middel van snoezelen in de avond. Een vaste ochtend- en avondroutine dragen bij aan een betere nachtrust.
Dit was een overzicht van waar je slaapproblemen bij dementie aan kunt herkennen, wat hier de mogelijke oorzaken van zijn en hoe je nachtelijke onrust tegengaat. Mocht jij nog meer tips hebben, laat het dan weten in de reacties hier beneden!