Aromatherapie is een vorm van complementaire zorg waarbij men geuren gebruikt om het welzijn van dementerende ouderen te verhogen. Aromatherapie wordt ingezet in de ouderenzorg voor mensen met dementie, maar ook bij kanker, palliatieve- en terminale zorg. Aromatherapie in de zorg wordt ook wel aromazorg genoemd en is de afgelopen jaren steeds populairder geworden als alternatieve zorg methode. Aroma wordt voornamelijk ingezet om het welzijn te bevorderen en pijn te verminderen. De belangstelling hiervoor wordt alsmaar groter naargelang het bewustzijn over schadelijke stoffen in medicijnen toeneemt.
Hoe werkt aromatherapie bij dementie?
Aromatherapie is een natuurlijke manier om het reukvermogen van dementerende ouderen te prikkelen. Dementerende ouderen zijn vaak heel erg naar binnen gekeerd in hun eigen belevingswereld. Hierdoor zijn ze losgekoppeld van de realiteit en is het moeilijk om hen aan te spreken. Geur prikkelt een van de meest diepgewortelde zintuigen van de mens en vooral dementerende mensen kunnen hier sterk op reageren. Bij elk mens zijn er andere geuren die bepaalde herinneringen oproepen en daarmee bepaalde emotie kunnen stimuleren. Geuren die verband houden met een specifieke herinnering uit het verleden kunnen daarom veel impact maken op dementerende mensen. Als een zorgverlener of mantelzorger goed weet welke geuren een bepaalde herinnering oproepen, kan aromatherapie helpen om contact te leggen met dementerenden.
Voordelen van aromatherapie bij dementie
De voordelen van aromatherapie bij dementie zijn al bijna twee decennia bekend (Ballard, 2002). Uit onderzoeken is gebleken dat het gebruik van de juiste aroma’s kan helpen om dementerende ouderen rustiger te maken en hun welzijn te vergroten. De inzet van rustgevende geuren kunnen agressie en agitatie tegengaan. Aan de andere kant kunnen harmoniserende en opwekkende geuren juist sociaal isolement verminderen. Het gebruik van deze aroma’s zorgt ervoor dat dementerende ouderen in een positieve en opgewekte stemming komen en hierdoor vaker meedoen aan sociale activiteiten. Sociaal contact bevordert de kwaliteit van leven voor deze mensen en draagt samen met meer ontspanning bij aan een verhoogt welzijn.
Aromatherapie toepassen bij dementie
Er zijn ontzettend veel manieren waarop aromatherapie kan worden toegepast en er zijn nog veel meer verschillende aroma’s die gebruikt kunnen worden voor verschillende doeleinden. Op dit moment wordt aromatherapie bij dementie populairder in zorginstellingen zoals ziekenhuizen en woonvoorzieningen, maar ook in de thuiszorg wordt het steeds bekender. Ongeacht de situatie kan aroma op verschillende manieren worden toegepast bij dementie:
- Het verspreiden van geur in de ruimte.
Een makkelijke manier om aromatherapie toe te passen is door bepaalde geuren te verspreiden in huis en de kamer. Dit kan gemakkelijk met behulp van wierook of geurverspreiders en diffusers. Het gebruik van verschillende geuren op verschillende momenten van de dag is op die manier ook goed te doen.
- Aroma’s bij massage
Ouderen met dementie die ook last hebben van fysieke klachten hebben veel baat bij massages. Tijdens deze massages kan er gebruik worden gemaakt van een rustgevende geur om de patiënt te laten ontspannen. In de kankerzorg worden massages met rustgevende aroma’s steeds vaker toegepast voorafgaand aan stressvolle operaties. Ook in de ouderenzorg kan dit eenvoudig worden gedaan bij hand- of voetmassages.
- Tijdens algemene dagelijkse levensverrichtingen
Tijdens de ADL van dementerende ouderen kan aromatherapie eventueel ook worden toegepast. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van aroma’s bij het wassen in de douche of bad. Ook bij het aankleden kunnen geurtjes in de kleding worden gespoten zodat deze geuren de gehele dag meegenomen worden.
- Snoezelen
Aromatherapie is een manier om de reuk te stimuleren en daarmee een manier van snoezelen. Bij snoezelen worden een of meerdere zintuigen gestimuleerd op een manier die voor een dementerende persoon als prettig worden ervaren. Bij het kiezen van een mix aan prikkels kunnen de juiste aroma’s een goede bijdrage leveren aan de snoezel ervaring. Snoezelen kan in verschillende snoezelcentra, maar kan ook eenvoudig thuis in een daarvoor bestemde snoezelruimte.