Confabuleren is het verzinnen van verhalen om gaten in het geheugen op te vullen. Dit is een van de stoornissen die kan optreden bij dementie en wordt ook wel ‘eerlijk liegen’ genoemd. Dit komt doordat de persoon met dementie niet door heeft dat hij of zij liegt en er volledig van overtuigd is dat het verhaal klopt. Confabulatie is als een dement persoon een verhaal aan het vertellen is, een deel niet meer weet en vervolgens dit opvult met iets wat niet is gebeurd. Bijvoorbeeld als je vraagt wat diegene gister heeft gedaan, kan het zijn dat het verhaal een leugen is zonder dat dit bewust is. Door gaten in het geheugen op te vullen lijkt de wereld compleet en is er minder angst voor het niet weten van bepaalde gebeurtenissen. Confabulatie is een vorm van façadegedrag, het voordoen alsof alles goed gaat terwijl dit niet zo is.
Hoe ontstaat confabulatie
Neurodegeneratieve processen bij dementie zorgen voor cognitieve achteruitgang bij een mens, inclusief het gedrag, de emoties en de mogelijkheid om rationeel te kunnen denken. De hersenen bij dementie weten niet goed wat ze met informatie en prikkels aan moeten, wat er mede aan bijdraagt dat ze veel dingen vergeten. Hier komt bij dat zij niet weten hoe ze om moeten gaan met de gaten in hun geheugen. Onbewust gaan ze hierom liegen door verhalen te vertellen die niet waar zijn. In tegenstelling tot waanstoornissen zijn de leugens door confabulatie wel enigszins realistisch.
Confabulatie door Korsakov
Confabuleren komt vooral veel voor bij Korsakov. Dit is geen vorm van dementie maar wordt veroorzaakt door een tekort aan vitamine B1, wat een gevolg is van alcoholverslaving of andere vormen van zelfverwaarlozing. Mensen met Korsakov hebben veel last van geheugenverlies en daarom vertellen zij vaak verhalen die niet zijn gebeurd. Confabulatie wordt dan gebruikt om hun geheugenverlies te bedekken.
Confabulatie behandelen
Er is nog niet veel bekend over het omgaan met en behandelen van confabulatie. Confabulatie komt vooral voor als demente personen met vreemden zijn en zich beter willen voordoen dan ze zijn. Een vertrouwde omgeving is daarom belangrijk om de nood voor leugens achterwege te laten. Een manier om beter met confabulatie om te gaan is door sociaal contact bij dementie te stimuleren. Een manier om beter contact te leggen met naasten is door te snoezelen in een snoezelruimte. Door de zintuigen selectief te prikkelen ontstaat er rust en ontspanning waarin demente mensen eerlijker en meer zichzelf durven te zijn.