Een mantelzorger is iemand die zorg en ondersteuning biedt aan een naaste. Dit zijn vaak de partners, kinderen, of vrienden van iemand die behoefte heeft aan zorg. Mantelzorg is hierdoor onbetaald en vrijwillig, terwijl dit type zorg ontzettend veel tijd in beslag kan nemen.
Vooral de ondersteuning voor mensen met dementie vergt ontzettend veel van de mantelzorger. Mensen met dementie hebben meer aandacht nodig, waardoor mantelzorg voor dementie nagenoeg gelijk staat aan een fulltime baan. We moeten dan ook niet onderschatten wat voor impact dit maakt op de mantelzorgers van dementerende mensen. De werkdruk zorgt ervoor dat zij hun zorg vaak niet langer dan een jaar kunnen voortzetten en ook zelf met psychische problemen komen te zitten.
Desondanks zijn er in Nederland maar liefst 320.000 mantelzorgers voor dementie en zal dit aantal in de komende jaren alleen maar toenemen. Door de vergrijzing zullen er steeds meer mensen behoefte hebben aan mantelzorg, zo ook mantelzorg voor dementie. Des te belangrijker is het dat we hulp bieden aan overbelaste mantelzorgers voor dementie.
10 tips voor dementie mantelzorg
Ter ondersteuning van de mantelzorgers voor mensen met dementie hebben we 10 tips opgesteld waarmee jij je hoofd boven water kunt houden.
1. Erken dat je een mantelzorger bent
Voordat je hulp kunt ontvangen is het belangrijk dat je eerst inziet dat je een mantelzorger bent. Een groot deel van de mantelzorgers in Nederland zien zichzelf niet als iemand die zorg verleent, maar vinden dat hun ondersteuning vanzelfsprekend is. Dat is niet zo en de eerste stap tot minder overbelasting is toegeven dat je een zorgverlener bent die ook ondersteuning nodig heeft.
2. Praat met andere mantelzorgers
Als mantelzorger is het ontzettend zwaar om te zien hoe jouw naaste verandert in gedrag. Dementie is een vreselijke ziekte en het meemaken van de achteruitgang van je dierbare kan best wel zwaar zijn. Daarom kan het ontzettend veel steun bieden als je jouw eigen ervaringen bespreekt met andere mantelzorgers die een soortgelijke situatie meemaken.
3. Volg een cursus of training
Mantelzorgers zijn geen zorgprofessionals, terwijl een ziekte als dementie wel expertise en ervaring vereist van de zorgverlener. Er zijn verschillende trainingen en cursussen om dementie beter te leren begrijpen en beter met dementie om te leren gaan. Met deze kennis ben je je meer bewust van hoe je naaste zich voelt zodat je hier beter op kan reageren. Dit geeft jou minder druk en stress.
4. Onderhoud je sociale contacten
Mantelzorg voor dementie eist veel van je vrije tijd met als mogelijk gevolg dat je geen tijd overhoudt voor je sociale contacten. Mantelzorgers binnen dementie raken hierdoor sneller in een sociaal isolement, waarbij ze het contact met hun vrienden en familie dreigen te verliezen. Voor het welzijn van mantelzorgers is het belangrijk dat dit wordt voorkomen, door genoeg tijd in te plannen waarin je leuke dingen doet met anderen.
5. Let goed op je eigen gezondheid
Tijdens het verlenen van zorg aan iemand die veel moeite heeft met zijn of haar gezondheid, kun je al snel vergeten om op je eigen gezondheid te letten. Vergeet echter niet om genoeg met jezelf in te checken en in de gaten te houden hoe jij je voelt. Zorg dat je goed blijft eten, voldoende slaapt en ook aan genoeg lichaamsbeweging doet. Jij kunt alleen goede zorg verlenen als jij jezelf goed voelt.
6. Schakel respijtzorg in als het wat minder gaat
Als je merkt dat het even wat drukker wordt en je jouw eigen gezondheid niet kunt waarborgen, twijfel dan niet om (tijdelijke) hulp in te schakelen. Ook als je even op vakantie wil is het mogelijk om respijtzorg in te schakelen. Dit is vervangende zorg die wordt uitgevoerd door zorgprofessionals van een thuiszorgorganisatie. Jouw naaste met dementie is in goede handen als jij eventjes voor jezelf zorgt en tijdelijk niet in staat bent om de zorg te verlenen.
7. Neem contact op met mantelzorgondersteuning
Als je behoefte hebt aan respijtzorg, maar ook als je een andere vorm van ondersteuning wenst kun je mantelzorgondersteuning inschakelen. Via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is het mogelijk om naast vervangende zorg hulp te krijgen bij de dagbesteding, vervoer, kortdurend verblijf en nog meer. De gemeente heeft de taak om jou als mantelzorger te ondersteunen en is daarom altijd te bereiken als je hulp nodig hebt bij het een of ander.
8. Vraag hulp van vrijwilligers
In de zorg is er altijd een grote groep vrijwilligers die klaar staan om ondersteuning te bieden. Zij helpen graag met de huishoudelijke taken, sociale activiteiten of andere taken waardoor jij wat rustiger aan kunt doen. Er zijn verschillende organisaties waar deze vrijwilligers samenkomen die je kunt bereiken voor deze hulp.
9. Vraag hulp van een mantelzorgmakelaar
Speciaal voor de mantelzorgers is de mantelzorgmakelaar in het leven geroepen. Deze persoon staat volledig in dienst van de mantelzorger en helpt om de work-life balans van de mantelzorger in stand te houden. Bij mantelzorg voor iemand met dementie komt het al snel voor dat je hele levensstructuur in de war komt. De mantelzorgmakelaar helpt hierbij door persoonlijke taken over te nemen en te helpen met het inrichten van je leven als mantelzorger. Denk hierbij aan administratieve taken, maar ook jouw sociale leven. Deze persoon is een soort persoonlijke coach die ervoor zorgt dat jij naast de zorg die je verleent, ook genoeg tijd overhoudt voor jezelf. Mantelzorgmakelaars werken vaak via een organisatie die mantelzorgondersteuning biedt, of zelfstandig.
10. Zoek contact met een casemanager
Bij zorginhoudelijke vragen en uitdagingen biedt een casemanager de ideale uitkomst. Een casemanager heeft vaak zelf een achtergrond in het verplegen van dementerende personen, waardoor je met alle vragen bij hem of haar terecht kunt. Dementie kan erg complex zijn en juist daarom kan een casemanager jou alles vertellen over het regelen van de zorg en andere inhoudelijke kwesties.
11. Schakel hulpmiddelen in
Er bestaan ontzettend veel hulpmiddelen om het leven van iemand met dementie dragelijk te maken. Omdat bij mantelzorg de zorgbehoevende nog thuis woont, zijn deze attributen niet altijd direct beschikbaar. Deze hulpmiddelen kosten vaak geld en kunnen ontzettend prijzig zijn. Een voorbeeld van een dagactiviteit die voor veel ontspanning zorgt bij dementerende personen is snoezelen. Deze vorm van zintuigstimulering gaat uit van het selectief prikkelen van bepaalde zintuigen in een zogeheten snoezelruimte. De Snoezel Projector stelt jou als mantelzorger in staat om op een laagdrempelige manier deze activiteit in de zorg te integreren. Elke dag een momentje van ontspanning met een druk op de knop maakt ook jouw drukke leven een stuk minder zwaar.
Het belang van ondersteuning voor mantelzorgers dementie
Mantelzorg is een bijzondere vorm van zorg, waarbij familieleden zelf hun naasten kunnen blijven helpen in moeilijke tijden. Voor een zorgbehoevende bestaat er niks mooiers dan de zorg en liefde ontvangen van de mensen die je het beste kent. Dankzij de mantelzorg kunnen mensen met dementie langer thuis blijven wonen, waarin hun zelfredzaamheid wordt gestimuleerd. Daarom moeten we zuinig zijn op onze mantelzorgers en hen ondersteunen in het prachtige werk dat zij verzetten. Volg bovenstaande 11 tips als het even wat zwaarder wordt en twijfel niet om tijdig aan de bel te trekken als de situatie daar om vraagt.